Kto przeprowadza szkolenie BHP?

Obowiązek organizacji szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy wynika wprost z przepisów kodeksu pracy oraz aktów wykonawczych. Określenie tego, kto przeprowadza szkolenie okresowe lub wstępne BHP dla pracodawców czy pracowników, wymaga jednak precyzyjnego rozróżnienia jego rodzaju, formy realizacji oraz kwalifikacji osób zaangażowanych w proces. Brak znajomości tych uwarunkowań prowadzi nie tylko do błędów organizacyjnych, lecz również do zagrożenia odpowiedzialnością prawną.

Zapraszamy do zapoznania się z poniższym artykułem, w którym przypomnimy, czym są szkolenia wstępne i okresowe oraz wyjaśnimy, kto może szkolić pracowników z zakresu BHP.

Szkolenia Bezpieczeństwa i Higieny Pracy

Szkolenia BHP są obowiązkowe, a ich prawidłowe przeprowadzenie stanowi warunek dopuszczenia pracownika do pracy. Dotyczy to osób dopiero zaczynających karierę zawodową, jak i tych, które kontynuują zatrudnienie w nowej firmie. Znaczenie ma nie tylko sam fakt przeprowadzenia szkolenia, lecz przede wszystkim osoba, która je realizuje.

Przed przystąpieniem do analizy warto zapamiętać, że każde szkolenie dzieli się na etapy różniące się zakresem, odpowiedzialnością i trybem przekazu oraz może mieć różną formę zależną od tego, kto je przeprowadza.

Szkolenie wstępne BHP – kto je prowadzi?

Szkolenie wstępne składa się z dwóch integralnych części: instruktażu ogólnego oraz instruktażu stanowiskowego. W ramach pierwszego etapu pracownik zapoznawany jest z ogólnymi zasadami bezpieczeństwa, przepisami prawa pracy w tym zakresie oraz podstawowymi procedurami funkcjonującymi w zakładzie. Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem to, kto przeprowadza szkolenie wstępne z BHP, zależy od wielkości organizacji, struktury personalnej oraz dostępności odpowiednio przygotowanej kadry.

Instruktaż ogólny może być prowadzony przez pracownika służby BHP, osobę wykonującą jej zadania, a także, w określonych przypadkach, przez pracodawcę lub osobę przez niego wyznaczoną. Warunkiem jest posiadanie wiedzy z zakresu bezpieczeństwa pracy oraz umiejętności skutecznego przekazywania informacji. Istotnym elementem pozostaje też udokumentowanie uprawnień oraz potwierdzenie odbycia odpowiedniego przeszkolenia w tej dziedzinie.

Z kolei instruktaż stanowiskowy realizowany jest przez bezpośredniego przełożonego pracownika – osobę, która nie tylko zna zagrożenia charakterystyczne dla danego stanowiska, ale również potrafi wskazać środki ograniczające ryzyko.

Szkolenie okresowe BHP – kto je przeprowadza?

Szkolenie okresowe ma na celu ugruntowanie wiedzy oraz aktualizację informacji o przepisach, normach i rozwiązaniach technicznych. Zakres takiego szkolenia zależy od rodzaju stanowiska oraz poziomu ryzyka zawodowego. Może je prowadzić osoba posiadająca wiedzę merytoryczną, praktyczne doświadczenie oraz kompetencje dydaktyczne. W praktyce funkcję tę pełnią przedstawiciele jednostek szkoleniowych, specjaliści zewnętrzni oraz w wyjątkowych przypadkach pracownicy wewnętrznych służb BHP, o ile ich kwalifikacje są wystarczające i potwierdzone.

Ważnym rozróżnieniem jest również to, że szkolenie BHP w przypadku pracowników fizycznych, stanowisk robotniczych czy administracyjnych nie musi być prowadzone przez osobę zatrudnioną w zakładzie pracy. Dopuszczalne jest korzystanie z usług podmiotów zewnętrznych, pod warunkiem posiadania przez nich stosownych uprawnień.

Kiedy pracodawca może szkolić z BHP?

Zgodnie z obowiązującymi regulacjami, w przypadku zakładów zatrudniających do 10 osób lub – w ściśle określonych warunkach – do 50 osób w branżach o niskim ryzyku zawodowym, pracodawca może samodzielnie przeprowadzić szkolenie BHP. Warunkiem jest wcześniejsze ukończenie szkolenia z zakresu BHP oraz udokumentowana zdolność do realizowania obowiązków służby bezpieczeństwa i higieny pracy.

Jednakże sam fakt prowadzenia działalności gospodarczej nie stanowi podstawy do uprawnień w zakresie szkolenia BHP. To, kto może je prowadzić, zależy bowiem nie od funkcji właściciela, lecz od przygotowania merytorycznego oraz praktycznego. Oznacza to, że nawet mikroprzedsiębiorstwo musi zadbać o odpowiednie przeszkolenie osoby, która zamierza pełnić funkcję trenera w tym zakresie.

Szkolenie BHP dla pracodawców – kto może je prowadzić?

W przypadku pracodawców i osób zarządzających pracownikami, szkolenie przybiera postać dedykowaną, dostosowaną do charakterystyki stanowisk kierowniczych. Jego realizacja wymaga nie tylko zrozumienia przepisów, ale również zdolności przekazania treści związanych z odpowiedzialnością prawną, obowiązkiem organizacyjnym i wpływem decyzji kierownictwa na stan bezpieczeństwa w zakładzie.

Do prowadzenia szkolenia z zakresu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy dla pracodawców i kadry kierowniczej wymagane są takie same kompetencje jak w przypadku wdrożeń pracowniczych. Jednak ze względu na specyfikę grupy docelowej, najczęściej przeprowadzają je doświadczeni eksperci lub renomowane ośrodki szkoleniowe.

Formalne i praktyczne wymagania wobec prowadzących

Regulacje nie określają jednego typu certyfikatu lub ścieżki zawodowej, która w sposób jednoznaczny uprawniałaby do prowadzenia szkoleń BHP. To, kto przeprowadza szkolenie BHP, zarówno wstępne jak i okresowe, powinno zależeć przede wszystkim od kompetencji wyznaczonej osoby. Pracodawca je zlecający ponosi odpowiedzialność za dobór odpowiedniego personelu do realizacji szkoleń. Zaniedbanie w tym zakresie skutkuje nieważnością szkolenia, ryzykiem odpowiedzialności administracyjnej oraz brakiem podstawy do dopuszczenia pracownika do pracy.

Korzyści z wyznaczenia odpowiednich osób do realizacji szkoleń

Analizy struktury zakładu pracy, rodzaju stanowisk oraz charakteru prowadzonego zatrudnienia to podstawa każdego skutecznego szkolenia BHP. Decyzja o tym, kto może je prowadzić, musi być poparta merytoryczną oceną, uwzględniającą zgodność z przepisami, przygotowanie dydaktyczne oraz zdolność praktycznego przekazania wiedzy. Tylko wówczas szkolenie spełnia swoją rzeczywistą funkcję – nie formalną, lecz zabezpieczającą człowieka w środowisku pracy. Nie powinno być ono rozpatrywane jako czynność proceduralna, lecz jako akt odpowiedzialności zawodowej i prawnej.